Het belang van helderheid in teams: het CLEAR coaching model

Helderheid is een onmisbaar element in het succes van teams. Zonder duidelijke afspraken en een heldere rolverdeling raken teams al snel verstrikt in miscommunicatie en chaos. Maar hoe ontstaat verwarring in teams? En hoe krijg je iedereen op dezelfde lijn? In dit artikel ontdek je het CLEAR coaching model van Peter Hawkins, en hoe high performing teams helderheid scheppen!

Lees meer over:

• Het belang van helderheid in teams
• Hoe ontstaat verwarring in teams?
• Waarom en hoe helderheid scheppen in jouw team?
• Het CLEAR coaching model: een aanpak voor meer duidelijkheid
• De voor-en nadelen van het CLEAR Model
• Werk aan de fundamenten voor jouw high performing team!

Het belang van helderheid in teams

Heldere afspraken vormen de basis voor vertrouwen, gedeelde verantwoordelijkheid en samenwerking in teams. Peter Hawkins, expert in leiderschapsontwikkeling en team coaching, benadrukt het belang hiervan in zijn 5C model: de 5 gewoontes van high performing teams.

In het model is ‘Clarity’ of helderheid, één van de essentiële stappen. Zonder duidelijke afspraken over rollen, verantwoordelijkheden en processen raken teamleden gedesoriënteerd, wat leidt tot inefficiëntie en frustratie.

Hawkins stelt dat duidelijkheid niet alleen zorgt voor meer structuur, maar ook voor meer autonomie. Wanneer iedereen precies weet wat van hen verwacht wordt, voorkom je dat teamleden elkaar mislopen of dubbel werk doen. Die helderheid helpt teams om gefocust te blijven en doelgericht te werken, zelfs in uitdagende omstandigheden.

Maar het scheppen van helderheid is geen eenmalig initiatief. Integendeel, het is een continu proces. Teams veranderen namelijk voortdurend – door nieuwe projecten, veranderingen in het team of door externe factoren. Daarom is het belangrijk om regelmatig opnieuw af te stemmen en reflecteren om deze helderheid te behouden.

Hoe ontstaat verwarring in teams?

Verwarring of onduidelijkheid sluipt vaak onbewust een team binnen. Vooral wanneer de focus volledig ligt op het halen van deadlines. Leiders en teamleden zijn zodanig druk bezig met dagelijkse taken dat ze vergeten om stil te staan bij het herverdelen van rollen en het opnieuw verhelderen van verwachtingen. En hoewel het doel is om productiever te zijn, leidt het gebrek aan communicatie en afstemmen vaak tot onnodige vertragingen en frustraties.

Een veelvoorkomend scenario is een snelgroeiende organisatie, waar teams continu te maken hebben met nieuwe medewerkers en processen. Zonder duidelijk overleg ontstaan er grijze zones. Wie neemt welke beslissing? Wie is verantwoordelijk voor welke taak? Uiteindelijk werken mensen steeds meer geïsoleerd en in silo’s. Teamleden werken naast mekaar maar bouwen collectief niets op.

Waarom en hoe helderheid scheppen in je team?

Helderheid scheppen begint met een uniform antwoord op vragen zoals: "Wie doet wat?" en "Wie is waarvoor verantwoordelijk?". Het is dus belangrijk om duidelijke rollen en processen te definiëren. Opnieuw, dit is geen eenmalige actie, maar een continue cyclus waarbij je voortdurend luistert naar de behoeften van je team en samen duidelijkheid schept.

Daarnaast moeten beslissingsbevoegdheden lager in de organisatie worden gelegd. Zo kunnen teams sneller handelen zonder te wachten op goedkeuring van bovenaf.

Het CLEAR coaching model: een aanpak voor meer duidelijkheid

Peter Hawkins ontwikkelde het CLEAR coaching model als tool om duidelijkheid te vergroten in teams. Het model biedt niet alleen een gestructureerde aanpak, maar geeft ook de ruimte aan het team om zich open te stellen. Zo kan je gezamenlijk de gewenste shift verkennen, en mogelijke obstakels naar boven brengen.

Contracting

Alles begint met duidelijke afspraken en verwachtingen. In deze fase stem je met het team af wat de doelen zijn en welke regels en procedures gevolgd worden. Het is belangrijk om hier tijd voor te nemen. Een goede basis maakt namelijk het verschil maakt tussen een succesvol of onsuccesvol team. Wat is de gewenste shift in het team?

Listening

Actief luisteren is een vaardigheid die vaak wordt onderschat. Toch is het de sleutel om onderliggende spanningen en behoeften in teams te herkennen. Dat doe je enerzijds door aandacht en alert te zijn, maar anderzijds door te luisteren met openheid en zonder oordeel. Wat is de huidige realiteit van het team? Waar loopt het nog tegen aan?

Exploration

Eens je meer inzicht hebt in de teamcontext is het tijd om dieper te gaan. Dat doe je door open vragen te stellen vanuit oprechte nieuwsgierigheid. Verken wat er onder de obstakels schuilt. Wat zijn de onderliggende behoeften of overtuigingen die het team weerhouden om te veranderen.

Vervolgens spiegel je deze inzichten terug aan het team en vraag je om zelf met mogelijke oplossingen te komen. Zo stimuleer je niet alleen creativiteit en autonomie, maar bevorder je ook de zelfredzaamheid van het team!

Action

De inzichten die tijdens de exploratie naar voren komen, worden vervolgens vertaald naar concrete acties. Hier is het belangrijk dat elke teamlid verantwoordelijkheid neemt voor zijn aandeel in het proces. Het CLEAR model benadrukt dat acties niet alleen gericht zijn op technische taken, maar ook op het onderhouden van de cultuur en de helderheid binnen het team. Met andere woorden, het team draagt een gedeelde verantwoordelijkheid en ondersteunt elkaar bij het realiseren van de gewenste shift.

Review

Ten slotte is er reflectie: een fundamentele gewoonte van elk high performing team. Het CLEAR model stimuleert regelmatige evaluatie van zowel de progressie, als de processen. Door constant te evalueren en bij te sturen blijft een team helderheid behouden, ondanks veranderende omstandigheden.

De voor-en nadelen van het CLEAR Model

Het succes van elk model hangt natuurlijk af van de implementatie en de context waarin het wordt gebruikt. Het CLEAR model biedt vele voordelen, maar zoals elke methode heeft het ook enkele potentiële valkuilen. Het is belangrijk dat leiders en teams zich bewust zijn van beide kanten om het model effectief toe te passen.

Voordelen

• Duidelijke afspraken vanaf de start voorkomen misverstanden en ondoelmatigheid.
• Het model biedt een gestructureerde aanpak om doelen af te stemmen en helderheid te creëren.
• Werkt effectief in groepen en bevordert openheid en gedeelde verantwoordelijkheid.
• Het model bevat een ingebouwde feedbackloop waardoor continue ontwikkeling mogelijk is.

Valkuilen

• Het vraagt enige coachende vaardigheden om het model effectief te hanteren. Bijvoorbeeld: coachende vragen stellen en openheid en vertrouwen in het team creëren.
• Mensen kunnen zich te strikt vasthouden aan de afgesproken acties, waardoor er weinig ruimte blijft voor flexibele aanpassingen.
• Het model wordt bekeken als iets éénmalig, waardoor teams niet de ruimte hebben om bij te sturen

Je wil dus voldoende flexibel blijven en je niet te hard vastklampen aan het model. Team coaching blijft vooral een kunst om te reageren in het moment, en dieper in te gaan op wat zich aandient bij het team.

Werk aan de fundamenten voor jouw high performing team!

Wil jij ook helderheid scheppen in jouw team? Begin vandaag met het implementeren van het CLEAR coaching model om de prestaties, samenwerking en autonomie in jouw team te verbeteren. Wil je als leider of HR-professional je coaching vaardigheden verder ontwikkelen?

Doe mee aan onze Kickstart Teamcoaching en leer in 3 dagen de fundamenten van teamcoaching concreet toepassen!

Of wil je liever vrijblijvend inzicht krijgen in de sterktes, dynamieken & groeimogelijkheden van jouw team? Reserveer dan nu een gratis teamscan! (beperkte beschikbaarheid)