Hoe gebruik jij jouw macht?
“Ik wil jullie graag van harte proficiat wensen met jullie promotie van junior naar senior. Vanaf nu nemen jullie een nieuwe rol op en met deze nieuwe rol komen nieuwe kansen en nieuwe verantwoordelijkheden. Waar jullie in het verleden succesvol waren door zelf heel wat kennis en vaardigheden te ontwikkelen, zullen jullie in de toekomst maar succesvol zijn door het team dat jullie aansturen zo succesvol mogelijk te maken.
In deze rol hebben jullie aanzienlijk meer macht en bijgevolg aanzienlijk meer verantwoordelijkheid om het ‘goede’ te laten gebeuren.” Ik was aangenaam verrast te horen hoe deze Talent Partner het thema ‘macht’ aankaartte op het promotiefeest van een groep 25 jarige consultants. Wat mooi dat hij hen er bewust van maakte dat ze nu hiërarchisch gezien meer ‘macht’ hadden als voorheen. En dat hij hen alert maakte deze macht niet te misbruiken maar aan te wenden om het ‘goede’ te laten gebeuren. Helaas zit het thema ‘macht’, net als het thema ‘seks’, nog vaak in een taboesfeer of heeft het een zeer negatieve connotatie.
Tijdens onze Masterclass Teamcoaching is het thema ‘macht’ een vast topic op de agenda. Als we de deelnemers vragen wat ze associëren met het woord ‘macht’, dan komen volgende woorden bovendrijven: “anderen dingen laten doen waar je zelf geen zin in hebt”, “de kracht waarmee je de andere partij beïnvloedt”, “iemand dwingen iets te doen wat indruist tegen zijn waarden of belangen”, “doorduwen”, “over anders grenzen gaan”, … Gelukkig heeft men het evenzeer over “kracht om misbruik tegen te gaan”, “daadkracht”, “mogelijkheden creëren”, “verantwoordelijkheid nemen” , … Oscar David maakt in zijn boek ‘Macht!’ een interessante onderdeling en spreekt over Macht 1.0, Macht 2.0 en Macht 3.0. zoals ook bij software, de latere versie een meer completere versie is dan de eerdere versies.
Macht 1.0 is de meest primitieve versie van machtsuitoefening. Om het met Darwins woorden te zeggen, gaat het over de ‘survival of the fittest’ , de’ wet van de sterkste’. In bedrijven komt macht 1.0 neer op wie ‘de grootste mond heeft’, ‘de beste diploma’s, ‘het meest discussieert’ en op die manier zijn slag haalt. Macht 2.0 is een aanvulling op macht 1.0 en is het vermogen om manifestaties van macht 1.0 in goede banen te leiden en te voorkomen dat machtsmisbruik plaatsvindt. Het zijn de ‘checks en balances’ die ervoor zorgen dat men zich aan gemaakte afspreken houdt en dat de hoeveelheid macht goed uitgebalanceerd is. Denk binnen bedrijven aan de ‘interne audits’, ‘ondernemingsraden’, ‘klachtencommissies’, ‘ethische codes’, ‘vakbonden’, etc … Helaas kan er ook vervorming van macht 2.0 optreden, dan wordt regelgeving doelgericht gebruikt om macht uit te oefenen en staat men het ‘goede’ soms in de weg. Macht 3.0 is macht beoefenen vanuit integriteit en komt voort vanuit een verlangen om de waarden of de missie van het bedrijf te realiseren op de best mogelijke manier. Nu wordt macht aangewend om nieuwe mogelijkheden en kansen te creëren, om te verbinden en zo het grotere geheel te dienen. Leiders van vandaag worden aangemoedigd om naast het innemen van hun plek (macht 1.0), goed op te volgen (macht 2.0), hun mensen te ‘em-power-en’ en te inspireren door te handelen vanuit integriteit (macht 3.0). Maar dit kan alleen als we ons laten leiden door diepere waarden en niet in de ban zijn van ons eigen ego. Ook hier treden helaas vervormingen op en pretenderen sommige leiders het grote doel te dienen, terwijl hun ideologie vaak schadelijk en verwerpelijk is. Medewerkers voelen zich dan machteloos maar eigenlijk geven ze hun macht weg. Vandaar het grote belang van bewustzijnsontwikkeling binnen bedrijven. Hoe meer bedrijven en hun medewerkers zich bewust zijn van hun kernwaarden, hoe meer ze hier bewust naar kunnen handelen en hoe gezonder deze organisaties zullen worden.