Wat is modelleren? - Model-leren op de werkvloer!
Wat is modelleren? Model-leren is een techniek die we vaak onbewust toepassen. Je identificeert (on)bewust een rolmodel, en modelleert jouw eigen gedrag en overtuigingen naar deze standaard. Dat kan zowel in jouw voordeel, als in jouw nadeel werken. Zo heeft elke omgeving positieve en minder positieve eigenschappen die je vaak onbewust overneemt.
Modelleren is deel van het leven. We nemen allerlei zaken mee uit onze opvoeding. Maar ook op de werkvloer! Denk er maar eens over na: Wat neem jij bewust en onbewust over van jouw collega’s? En hoe kan je dat ten volste in het voordeel van jezelf, en het team als geheel inzetten?
Ontdek de kracht van modelleren in 4 fases:
Wat is modelleren
Modelleren of model-leren is het (onbewust) nabootsen of overnemen van gedrag, overtuigingen en waarden om zo ook dezelfde resultaten te behalen. Dat gebeurt echter vaak onbewust. Zo nemen we allerlei zaken over van mensen in onze omgeving, of doorheen onze opvoeding. Ouderfiguren zijn meestal een rolmodel die mee definiëren hoe succes er voor jou uit ziet.
Ook op de werkvloer modelleren we wat we zien! Zo bepalen leiders en de eerste teamleden vaak grotendeels de gedragsnormen en gewoontes in de groep. Dat is waarom sommige gewoontes en tradities in teams al snel een eigen leven gaan leiden.
Maar model-leren kan ook bewust. Door op zoek te gaan naar een rolmodel in hetgeen je wil doen kan je jouw pad naar succes drastisch verkorten.
Hoe & waarom een rolmodel vinden
Rolmodellen spelen een belangrijke vorm bij modelleren. Een model biedt een duidelijk doel om naartoe te werken. Zo kan je bijvoorbeeld bestuderen welke gewoontes iemand succesvol maakt. Naast het modelleren van gedrag, neem je ook een stuk overtuigingen over:
- Possibility: Door een succesvoorbeeld te hebben als rolmodel geloof je in de mogelijkheid op slagen.
- Ability: Door te ontdekken en herkennen hoe jouw rolmodel gegroeid is om tot op dit punt te komen, geloof je meer in jouw eigen vermogen om hetzelfde te doen.
- Worthiness: Door de overtuigingen van jouw rolmodel te bestuderen, leer je ondersteunende gedachten ontwikkelen die je richting jouw doelen helpen.
Ze zeggen wel eens dat je de som bent van de 5 mensen waar je het meest mee omgaat. Het is dus een goed idee om jezelf te omringen met mensen waar je naar opkijkt. Al snel zal je (onbewust) bepaalde zaken gaan overnemen. Zo ontstaan er naast nieuwe gewoontes, ook nieuwe overtuigingen en een andere manier van denken.
Model-leren in 4 fases
Wanneer je bewust wil modelleren loont het altijd om te kijken naar wat er reeds aanwezig is in jouw omgeving. Wat kan je bijvoorbeeld leren van de mensen waar je nu al dagelijks mee samenwerkt? Anderzijds is het belangrijk om realistisch te blijven en jouw eigenheid te bewaren.
Het vraagt dus een sterk observatie, reflectie & introspectievermogen om de inzichten die je ontdekt ook effectief toe te passen! Ontdek hier hoe je kan model-leren in 4 fases:
1) Een rolmodel vinden
Het identificeren of vinden van een rolmodel is vaak minder moeilijk dan men denkt. Natuurlijk gaat het niet over één ultiem rolmodel waarvan je zomaar alles kan overnemen. Wel kan je alert zijn voor alle unieke sterktes en talenten van mensen in jouw omgeving, en daar maximaal gebruik van maken.
Zoek het dus niet te ver. Om een rolmodel te vinden, en aanvaarden, moet je ook de ontwikkeling van deze persoon herkennen. Vaak krijgen we bijvoorbeeld te horen: “Dat kan ik helemaal niet! Deze persoon is gewoon zo geboren.” Maar wanneer je jouw rolmodel uiteindelijk bevraagt blijkt iets helemaal anders waar te zijn.
- Welke aangeboren talenten & competenties waren reeds aanwezig?
- Wat heb je nog moeten ontwikkelen om dit doel te bereiken?
- Hoe heb je dat gedaan?
- Wie of wat hebben jou geholpen bij deze ontwikkeling?
2) Het model in kaart brengen
Vervolgens bestudeer je jouw rolmodel om in kaart te brengen wat hem onderscheidt van anderen. Dat kan enerzijds met observatie, en anderzijds door te bevragen. Zodra je het model in kaart hebt gebracht, kan je gaan modelleren.
Je kan het model in kaart brengen met behulp van de 6 logische niveaus van Bateson:
- Hoe ziet de omgeving van jouw rolmodel er uit? Met wie omringt hij zich? Bij welke mensen toetst hij zaken af?
- Wat doet jouw rolmodel (anders)?
- Welke kennis en competenties heeft jouw rolmodel?
- Waarin gelooft jouw rolmodel, opdat hij deze acties onderneemt? Wat vind jouw rolmodel belangrijk?
- Hoe identificeert jouw rolmodel zichzelf? Welk aspect van zijn identiteit draagt hieraan bij?
- Wat is het hogere doel van jouw rolmodel? Waarvoor doet hij het?
Je krijgt natuurlijk niet altijd de kans om jouw rolmodellen te interviewen. Toch kan je vanop een afstand, met diepgaande observatie heel wat oppikken. Wanneer je aandachtig bent voor de unieke sterktes en capaciteiten van anderen kan je van iedereen iets model-leren.
Wij dagen jou uit om eens te kijken in jouw team: Waar zijn jouw teamleden sterk in? En wat kan jij hieruit leren of overnemen?
3) Terugleiden naar de essentie
Mensen zijn complexe wezens. Het is dus niet eenvoudig om te identificeren wat iemand succesvol maakt. Het helpt alvast om te focussen op de input, in plaats van de resultaten. Daarnaast houd je ook best rekening met de context.
Om het even te illustreren met een éénvoudig voorbeeld: Het eerste jaar als leidinggevende zal er anders uitzien dan het tiende jaar als leidinggevende. Baseer je dus niet op wat een leider nu doet, maar wat hij gedaan heeft om daar te geraken. Je begint namelijk niet zomaar bovenaan de ladder.
Daarnaast ZIJN mensen veel meer dan wat ze doen. We zijn “human beings”, geen “human doings”. Waarin gelooft jouw rolmodel echt? Hoe identificeert hij zichzelf? Kortom, je wil het model herleiden tot de essentie: Wat zijn de kernaspecten uit het model? Welke zaken doe ik nu al, en wat nog niet?
4) Het model eigen maken
Een andere opmerking die we vaak horen is: “Ik ben niet zoals mijn rolmodel. Gaat dit mij wel lukken?”
Natuurlijk kan je niet naadloos het gedrag en de gedachten van iemand anders overnemen en hopen op exact dezelfde resultaten. Zo werkt het niet. Je moet realistisch blijven. Iedereen is zijn eigen persoon. En om te slagen op basis van een bestaand model, helpt het om hier en daar enkele zaken aan te passen en eigen te maken.
- Wat is haalbaar en realistisch om te doen?
- Welke zaken wil je wel en/of niet meenemen in jouw eigen model?
- Hoe gebruik je model-leren om jouw leerproces te versnellen?
Zoals de meeste dingen blijft het dus een kwestie van vallen en opstaan. Je kan zaken modelleren die reeds voor jouw rolmodel(len) gewerkt hebben. Maar dat is geen garantie. Hoewel het jouw leerproces wellicht zal versnellen, moet je het nog altijd zelf doen.
Kortom, modelleren is een krachtige techniek om in te zetten in jouw persoonlijke ontwikkeling, of teamontwikkeling. Het helpt je bewust worden van automatische gedragspatronen en limiterende overtuigingen, om vervolgens bewust te kiezen voor een ander pad. Zoek het niet te ver! Ga vandaag nog aan de slag met modelleren!
